In mijn functie als portør heb ik regelmatig te maken met
Groenlanders. Niet zo vreemd, het zijn immers “rijksgenoten”, maar daarnaast
kent Aalborg procentueel het hoogste aantal Groenlandse inwoners in
vergelijking met de andere Deense grote steden. De grootste kans om, aan alle
Deense vooroordelen voldoende Groenlanders te vinden, is op het stationsplein.
Daar zit een groep van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat te drinken.
Denen hebben een negatief beeld van Groenlanders, er leven
opvallend veel vooroordelen en ze lijken een beetje gegeneerd als het om
Groenlanders gaat. Dat Denemarken zelf een niet onbelangrijke rol (schreef hij
met veel gevoel voor understatement) heeft gespeeld in het huidige welzijn van
de Groenlanders…. Daarvan kijkt men liever weg.
Eerst maar eens een stukje geschiedenis. De eerste
Europeanen die Groenland ontdekten waren Noren. Een groep van veertien schepen
onder leiding van Erik de Rode bereikte Groenland in 986 en stichtte daar een
eerste nederzetting. Zij waren afkomstig van het door Noorwegen overheerste
IJsland en hun plan was een eigen, onafhankelijke nederzetting te stichten.
Uiteindelijk kwam Groenland in de 13e eeuw toch onder Noors bestuur
te staan. In de 15e eeuw verdwenen alle nederzettingen op Groenland,
vermoedelijk als gevolg van een kleine ijstijd.
Na korte tijd geclaimd te zijn door Portugal, kwam Groenland
in de 17e eeuw weer in handen van het verenigde Deens-Noorse
koninkrijk en werd opnieuw begonnen met het koloniseren van Groenland. In 1814
werd de unie tussen Noorwegen en Denemarken opgeheven. Noorwegen werd deel van
Zweden en Denemarken kreeg zeggenschap over Groenland. In 1931 heeft Noorwegen
nog geprobeerd Groenland terug te krijgen door een bezettingsmacht aan land te
zetten, maar het internationale gerechtshof bepaalde in 1931 dat de Noorse
claims op Groenland ongegrond waren.
In 1946 probeerden de VS Groenland te kopen voor honderd
miljoen dollar. De Deense regering had daar geen oren naar. In 1953 eindigde de
status van kolonie voor Groenland en kregen de bewoners Deens
staatsburgerschap. Er werd een actieve politiek
van assimilatie ingezet. Deens werd de officiële taal, Groenlandse
kinderen werden (vaak gedwongen) naar Denemarken gestuurd om ze de Deense
cultuur te leren en de Groenlandse cultuur te vergeten. Deze zwarte bladzijde
in de Deense geschiedenis wordt over het algemeen volkomen genegeerd in
Denemarken.
In 1979 kreeg Groenland zelfbestuur en sinds 1985 is het
samen met de Færøer deel van het Deense gemenebest. In 2009 verkreeg Groenland
vergaande zelfstandigheid, werd het Groenlands de officiële taal en werden de
Groenlanders erkend als een apart volk. De bedoeling is dat Groenland na
verloop van tijd volkomen zelfstandig wordt.
Denen kennen Groenlanders op dit moment vooral als de
stereotype alcoholisten. Ik heb herhaaldelijk de term “grønlænderfuld” gehoord.
Wat zoveel wil zeggen “Zo zat als een Groenlander”. En inderdaad zijn
Groenlanders behoorlijk vertegenwoordigd in de statistieken als het gaat om
alcoholisme en verslavingen. Hoewel er veel Groenlanders met een
alcoholverslaving zijn, klopt het vooroordeel dat Groenlanders meer drinken dan
Denen niet. Volgens de statistieken drinken Groenlanders gemiddeld 9,79 liter
alcohol per jaar, Denen drinken 9,4 liter per jaar. Een minimaal verschil dus.
In mijn eerste jaar als portør had ik het genoegen voor het
eerst een Groenlandse patient van de ene afdeling naar een andere te rijden.
Toen ik me meldde, zuchtte de verpleegster hartgrondig “veel plezier…..”. Bij
binnenkomst op de kamer lag er een op de verpleegsters mopperende Groenlandse
in bed. Toen ik de afdeling met haar verliet verkondigde ze met een boosaardig
genoegen dat ze alle blanke mensen haatte. Dat alle blanke mensen slecht waren
en alleen maar uit waren op zoveel mogelijk geld en bezittingen.
Voorzichtig wierp ik tegen dat dat misschien iets te
generaliserend was. Dat er toch ook goede blanke mensen waren die het beste met
anderen voor hadden. Waarna ik haar levensverhaal kreeg te horen. Uit haar
familie weggerukt, naar Denemarken gestuurd om een echt Deens meisje te worden,
Deens te leren en haar cultuur te vergeten. “Maar ik heb altijd geweigerd mijn
wortels te vergeten, ik spreek nog steeds mijn moedertaal” zei ze met een
grimmige voldoening.
Uiteindelijk scheidden onze wegen zich toch nog vrij
positief. Ze gaf me gelijk dat misschien niet alle blanken zo slecht waren als
ze in eerste instantie zei. En ze was blij met onze onderhoudende discussie.
Dat gaf me een de ene kant een goed gevoel, dat ik een negatieve stemming heb
kunnen omzetten in een positieve, maar aan de andere kant opende het wel mijn
ogen. Het was de eerste keer dat ik geconfronteerd werd met het
Deens-Groenlandse verleden, en vooral de negatieve gevolgen daar van.
Onder mijn collega’s wordt er nauwelijks over Groenlanders
gespreken, en als het al gebeurt is het in negatieve stereotypen. De rol die
Denemarken heeft gespeeld is niet of nauwelijks bekend. Of wordt niet
interessant geacht. Anders dan “dat was vroeger”. Slechts een enkele collega
heeft erkend dat Denemarken niet zo’n fraaie rol heeft gespeeld en dat veel van
de huidige problemen van Groenlanders samenhangen met de Deense politiek van
assimilering.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Ach ja, Nederland had de "politionele acties", waar ook niet over gesproken wordt. Zo heeft ieder land wel een donker verleden.
BeantwoordenVerwijderenIk als Nederlander ben getrouwd met een echte groenlandse inuit en respect voor alle INUIT=MENSEN, INUK=MENS. Inuk tevens mijn nuliaria (mijn vrouw's) bijnaam.
BeantwoordenVerwijderen