Nieuw jaar, nieuwe column. En wel over alle tradities die ik
de afgelopen periode heb meegemaakt. Want de afgelopen kerst is de eerste echte
Deense kerst die ik mee heb mogen maken. Mogelijk gemaakt dankzij het feit dat
ik een relatie heb gekregen met een Deense. En hoewel ze mij in de weken
voorafgaand aan kerst geprobeerd heeft uit te leggen wat kerst nu eigenlijk is
in Denemarken, heb ik toch geregeld met een vragende blik om me heen zitten
kijken. Want kerst, dat zijn tradities. En tradities, daar wordt niet aan
getornd!
Het begon allemaal met de Nederlandse traditie die Sinterklaas
heet. Als ik Denen vertel dat Nederlanders eind november, begin december
massaal hun schoen bij de verwarming zetten, liedjes zingen en dan de volgende
ochtend snoep in hun schoen vinden, bezorgd door een man op een wit paard dat
over de daken rijdt…. Dat vindt men toch wel heel apart. Maar Johanne hoorde ik
niet klagen toen ook zij een chocoladeletter kreeg.
Dan nu ‘juleaften’, kerstavond. Voor mij een weinig speciale
dag. Toen mijn ex en ik nog in Nederland woonden, togen wij met haar ouders ter
kerke op kerstavond om bij thuiskomst en snee kerststol met boter te nuttigen.
Maar daar hielden de tradities qua kerst ook wel mee op. Toen ik klein was lag
er een enkel cadeautje onder de boom, een boek. En eten? Kerst is lekker eten,
eten waar je zin in hebt. Weinig traditioneel. Hoe anders is dat in Denemarken.
Bij aankomst in Sæby aan het begin van de middag van de 24e
december, konden Johanne en ik direct aanschuiven aan de keukentafel. De
voorbereidingen voor de lunch waren in volle gang. Haring, roggebrood, vlees, verse
worst en aardappels stonden klaar. De groene kool werd gesmoord in een pak
boter en een halve liter room, alle toebehoren werden op tafel gezet. De snaps
werd ingeschonken. En daar begon de Deense kerst.
Na deze uitgebreide lunch verplaatste het gezelschap zich
naar de woonkamer voor wat tussendoortjes terwijl de gastvrouw wederom de
keuken in dook om het avondeten klaar te maken. Vooraf rijstepap met één
hele amandel er in. Degene die de amandel vindt, krijgt het bijbehorende “amandelcadeautje”.
Helaas ging die prijs aan mij voorbij. Daarna volgde eend met rode kool, gewone
aardappels met saus en gebruinde aardappels (gecaramelliseerd, erg lekker). Tot
slot dessert. Stukjes sinaasappel met slagroom en koekkruimels. En om zeker te
zijn dat iedereen vol genoeg was, kwamen er nog koffie met arretjescake en een
grote schaal chocolade en snoep op tafel.
Tijd om uit te buiken was er niet want daar werd de volledig
opgetuigde kerstboom naar het midden van de kamer gesleept, de echte kaarsjes
werden aangestoken, een doos liedboekjes kwam op tafel en daar nam het “dansen
om de kerstboom” zijn aanvang. Men loopt al zingende om de boom. Per liedje
afwisselend linksom en rechtsom. Het geheel wordt afgesloten met het lied “nu
er det juli gen” (het is weer kerst) en begeeft het gezelschap zich in
polonaise door het hele huis. Daarna komen eindelijk de cadeautjes.
Als cadeautje voor Johanne kocht ik een houten aap van Kaj
Bojesen, een Deens stijlicoon. Elk Deens interieur hoort er eentje te hebben.
Het was een schot in de roos en de gehele schoonfamilie was het er over eens
dat het een prachtig cadeau was.
Van Johanne kreeg ik Lego. En niet zomaar
Lego, maar the Yellow Submarine plus Beatles in Lego:
Eerste kerstdag vierde ik alleen met Alex en Yelena, tweede
kerstdag zou weer met de familie van Johanne zijn, maar omdat zij ziek werd
bleven we thuis. Het rijke traditieleven zette zich op Oudejaarsavond voort. Ik
bakte oliebollen thuis en nam een deel mee naar (opnieuw) Johanne’s familie.
Die er erg over te spreken waren. Om 18.00 stipt kijkt iedereen (wij dus ook)
naar de toespraak van de koningin. Pas daarna schuift men aan voor de avonddis.
Na het kijken van “De 90e verjaardag” werd om 00.00 uur de champagne
geopend en gedronken. Met kransekage er bij. Een soort bakwerk met veel
marsepein. De traditie schrijft voor dat na middernacht nog een rejemad gegeten
wordt (brood met garnalen), maar omdat ik Nieuwjaarsdag om 7.00 moest beginnen
togen Johanne en ik een kwartier na middernacht weer naar huis.
En nog was het niet uit met de tradities want nu was het
opnieuw mijn beurt. 1 januari staat in mijn familie in het teken van stamppot
zoute snijbonen met worst. Al 160 jaar wordt dit in de familie gegeten op die
dag, dat zou namelijk geluk brengen voor het komende jaar. En gelukkig vond
Johanne het ook lekker!
Nu is het bijna gedaan met alle tradities. De laatste
traditie die nog op stapel staat is het vieren van Sint Tempestas aanstaande
zondag. Een traditie die mijn familie uitgebreid viert met lekker eten,
offergaves in baar geld en voorwerpen en een dag vol algeheel gejubel. Deze
traditie vieren we nu al bijna 41 jaar en wordt wat mij betreft nog vele jaren
voortgezet!
