Over specerijen

Denemarken is, ik heb er vaker over geschreven, een land dat aan elkaar hangt van tradities. En als er nog geen traditie is bedacht voor een bepaalde gelegenheid dan wordt die ter plekke verzonnen heb ik geleerd. Twee belangrijke Deense tradities behelzen royaal gebruik van specerijen, te weten peper en kaneel.

Als een Deen dertig jaar wordt en nog niet is getrouwd, wordt hij of zij door vrienden mee naar buiten genomen en vastgebonden aan een paal of boom. Daarna krijgt de jarige een emmer water over zich heen en wordt er wat peper over hem/haar heen gestrooid. Waarmee hij een “pebersvend” (pepergezel) of zij een “pebermø” (pepermaagd) is. Deze traditie komt uit de dagen van de Hanze, waar kooplieden in specerijen gezellen hadden. Deze gezellen woonden bij de koopman in en dienden ongetrouwd te blijven. Vandaar de naam “pebersvend”. Gaandeweg heeft de Deense liefde voor tradities er voor gezorgd dat het vieren van de dertig jaar onderstreept wordt met een peperdouche.

Nu schreef ik eerder “wordt er wat peper over hem/haar heen gestrooid”. Dat is een understatement. Daar begon het mee toen peper duur was. Nu wordt er regelmatig een pond peper of meer over de jarige uitgestrooid. Hoewel “gedumpt” een beter woord is. Zoek maar eens op “pebersvend” op YouTube. Filmpjes van jarigen die, vastgebonden (maar wel met duikbril/gasmasker/etc. om de ogen te beschermen) zijn lot ondergaat. Voorheen werden er zakjes peper gebruikt maar ik heb filmpjes gezien waarbij bladblazers, ventilatoren en andere verstuivende voorwerpen werden aangewend om de jarige een intens peperbad te geven.

Een jaar of tien, twintig geleden waren er een aantal Denen die vonden dat het wachten op een dertigste verjaardag wel erg lang duurde. En daarmee werd de “kanelsvend”/”kanelmø” geboren. Feitelijk het zelfde, maar met kaneel in plaats van peper en op de vijfentwintigste verjaardag in plaats van de dertigste. Het ritueel is het zelfde. En als je een beetje oplet in Deense steden (vooral in Jylland waar de traditie populairder is dan op Sjælland) dan zie (of ruik) je vaak de resten van een dergelijk ritueel. Bruin stof op de stoep bij een boom of lantaarpaal. En een doordringende kaneellucht.

Afgelopen week had ik het genoegen deze traditie in de praktijk gebracht te zien worden. Vanuit mijn keukenraam zag ik hoe een vriendenschare om een jongedame heen stond die net een emmer water over zich heen had gekregen. Een van de vrienden pakte, geloof het of niet, een poederblusser. Die niet gevuld was met brandbluspoeder, maar met kaneel…. Het meisje verdween in een massieve bruine wolk onder luid gejuich van haar vrienden. Zie foto:

Op het moment dat de poederblusser leeg was dacht ik dat het ritueel wel voorbij was. Maar nee. Uit een plastic tas werden drie pondspakken kaneel gevist die door de overige aanwezigen ook nog even over de jarige werden uitgestort. Het ziet er op de foto’s een beetje uit als een heks die op de brandstapel is beland… 

Het fijne kaneelpoeder waait alle kanten op. De vuilcontainer en geparkeerde auto’s zaten onder een dun laagje kaneel. Daarna kreeg de jarige gelegenheid zich weer toonbaar te maken. De kers op de taart kwam ’s avonds overigens. Een boze SMS van de woningbouw. Dat alle kaneel op de stoep per omgaande opgeruimd diende te worden….

En zo zou ik nog wel uren door kunnen gaan, aangaande Deense tradities. Alex en Yelena krijgen met de eerste tradities te maken als ze achttien worden. Dan worden ze namelijk geacht achttien shots te drinken. Goede vrienden (of vader/moeder) zorgen er doorgaans voor dat niet alle shots alcohol bevatten. Maar toch. Dan liever een berg kaneel…